PERAKENDE MAĞAZA VE MARKETLERDE LED AYDINLATMA
Perakende mağazacılıkta, enerji kullanımı açısından önemli paya sahip olan aydınlatma, müşteriyi çeken faktörlerden biri olarak değerlendirilmekte, bu yüzden aydınlatma seviyeleri ve dolayısıyla enerji tüketimi artmaktadır. Led aydınlatma sistemleri, yüksek lm/W değerlerine ulaşan armatür verimliği ile aydınlatma seviyeleri artsa da, enerji tüketiminin optimum seviyede kalmasını sağlar. Ayrıca akıllı kontrol sistemleri ile entegre edilebilen bu sistemler, dimleme ile aydınlatma için harcanan enerji giderlerinin optimumdan minumuma düşürülmesine yardımcı olur. Aynı zamanda senaryo yaratmada kullanılabilir.
Perakende mağaza ve marketler için kurgulanacak aydınlatma sistemlerinde, yüksek aydınlık seviyeleri ve esnek düzenlemeler önem kazanır. Bu alanlarda mağaza mimarisine uygun aydınlatma planlaması ile çekici alışveriş atmosferleri oluşturulurken, enerji giderlerinin minimum seviyeye çekilmesi idealdir. Aydınlatma, bir mağaza içerisindeki alışveriş deneyimini ilginç ve akılda kalıcı hale getiren etkili unsurlardan biridir. Mağaza içerisinde kullanıcıları yönlendirmeden, ürünleri uygun ışıkla ön plana çıkartmaya, mağaza kimliğini anlatmaya ve dolaylı olarak satışları arttırmaya kadar önemli görevleri yerine getirir. Mağaza mimarisinin tamamlayıcı parçası olan aydınlatma, mekan sınırlarını yeniden tanımlarken, müşterilerin mağaza içerisinde kalış sürelerini uzatabilir ve tüketim faaliyetini destekler. Mağazanın faaliyet gösterdiği sektöre ve yansıtmak istediği mesaja uygun yapılan aydınlatma tasarımı, ürünlerin satış için uygun bir arkaplanla birlikte sergilenmesini sağlar. Dolayısıyla marka imajını pekiştirir. Mağaza içerisinde bölgesel olarak farklı aydınlatma tekniklerini birarada kullanarak çekici alışveriş ortamları yaratılırken, maksimum aydınlatma kalitesini ve enerji tasarrufunu aynı oranda sağlamak önemlidir.
Yüksek aydınlık seviyelerinin ve esnek düzenlemelerin önem kazandığı mağazalarda, aydınlatma için harcanan enerji önemli hale gelir. Bu alanlarda, enerji verimli bir sistemin tesis edilmesi için, yüksek lümen çıkışına sahip, lm/W değeri yüksek olan ürünlerin tercih edilmesi gereklidir. Ayrıca akıllı kontrol sistemleri ile entegre edilebilen led sistemler, sadece senaryo yaratmada değil aynı zamanda dimleme ile enerji giderlerinin düşmesini sağlar. Kurulan sistemin ilk yatırım maliyeti, bakım–işletim giderleri ve geri dönüşüm süresi hesaplanmalıdır. Mağazalarda yapılan akıllı ölçümler ve kurulan enerji izleme sistemleri ile enerjinin kontrollü kullanımı sağlanabilir.
GİYİM MAĞAZALARI
Giyim mağazalarında başarılı bir atmosfer, ancak konsept, mimari tasarım ve aydınlatma çözümlerininin uyumlu birlikteliği ile sağlanabilir. Aydınlatma sisteminin istenen dramatik etkiyi vermesinin yanında, uzun ömürlü ve enerji verimli çözüm sağlaması önemlidir. Giyim mağazaları, konsept olarak ambiyansın ve marka kimliğinin ön plana çıkarıldığı alanlardır. Bir mağazada yer alan vitrin, giriş alanı, düşey ve yatay sergileme üniteleri, kasalar, deneme kabinleri gibi alanlar, farklı aydınlatma ihtiyaçlarına uygun olarak mimari detaylar ve mobilyalar ile bütünleşmiş aydınlatma sistemleri ile tanımlanırlar. Genel aydınlatmaya ek olarak gereksinim duyulan yerlerde aydınlığın dağılışı ile hacmin kullanımı arasında denge kurmak olanaklıdır. Mağazalarda dikkat çekmesi gereken alanlar ya da işlevsel açıdan ayrımların olduğu yerlerde insanları yönlendirmek amacıyla aydınlık düzeyi yüksek tutulabilir. Raya monte edilebilen spotlar, mağaza sergileme düzeninde herhangi bir değişiklik olması durumunda esneklik sağlamaları ile avantajlıdırlar. Mimari tasarıma göre, asma tavan sistemlerine uygun kanal içi veya sıvaaltı yönlendirilebilir spotlar da tercih edilebilir. Lux seviyelerinin yüksek olduğu bu alanlarda, aydınlatma için harcanan enerji önemli duruma gelir. lm/W değeri yüksek led sistemler, geleneksel sistemlere kıyasla lux seviyeleri yüksek olsa dahi aydınlatma için harcanan enerjinin optimum seviyede tutulmasını sağlar.
Giyim mağazalarında, ürünlerin renk ve dokularının net olarak algılanabilmesi için renksel geriverim indeksi yüksek ışık kaynaklarının kullanılması gereklidir. Renksel geriverim indeksi yüksek, tekstil ürünleri için zararlı olabilecek IR ve UV ışınlarını minimum düzeyde barındıran led sistemler bu alanlar için idealdir.
MAĞAZALARDA AKILLI SENARYO YÖNETİMİ ve SAHNE KONTROLÜ
Kullanıcı isteklerine veya mekan fonksiyonlarına bağlı olarak değiştirilen sahneler sayesinde bir mekan için farklı aydınlatma senaryoları oluşturulabilir. Çok sayıda cihazı kapsayabilen bu sahneler butonlara atanabilir veya zamanlamalarda kullanılabilir. Sistemde bulunan tüm uç noktalara merkezi olarak müdahale edilebilmesi sayesinde, kullanıcının istediği aydınlatma senaryosu, merkez panel üzerinden, zamana bağlı olarak ya da sahada bulunan aydınlatma anahtarları vasıtasıyla tek tuşla çağrılır. Bina Yönetim Sistemleri SENARYO YÖNETİMİ Mağazalarda akıllı kontrol sistemleri ile değişen sergileme düzenlerine, sezon indirimi, özel gün gibi durumlara veya yoğunluğa bağlı olarak günün farklı zamanları için uygun esnek aydınlatma düzenlemeleri yapılabilir. Son dönemde mağazalar, sadece ürünlerin önplana çıkartıldığı aydınlatma düzenleri yerine, ürünlerin uygun bir arkaplanla beraber sergilendiği esnek düzenlemeler içeren sistemleri tercih etmektedirler. Özellikle giyim mağazalarında aydınlatmanın mimari ile bütünleşen marka kimliğine uygun bir konsepte eşlik etmesi önem kazanır. Bu alanlarda mağaza ortamında istenen dramatik etki, dinamik ve renk değiştiren aydınlatma düzenleri ile pekiştirilebilir. Ayrıca yüksek aydınlık seviyelerinin olduğu sergileme alanlarında aydınlatma için harcanan enerjinin minimum seviyeye çekilmesi önemlidir. Aydınlatma kontrol sistemleri sadece senaryo yaratmada değil, günün farklı zamanlarında yoğunluğa bağlı olarak aydınlatmanın dim edilmesini veya kapatılmasını sağlar. Böylece led sistemler ile geleneksel sistemlere kıyasla optimum seviyeye gelen enerji sarfiyatı, kontrol sistemleri ile beraber minimum seviyeye iner. Aydınlatma kontrol sistemleri ile önceden programlanmış senaryolar, mekan içerisinde yer alan kontrol panelleri vasıtasıyla çağırılabilir.
KİŞİSEL BAKIM VE KOZMETİK MARKETLERİ
Kişisel bakım ve kozmetik marketleri için ürün detaylarının net olarak görülmesini sağlayan, homojen yayılmış keskin-sert gölge oluşturmayacak aydınlatma sistemleri idealdir. Duvar ünitelerinin geniş yer kapladığı bu alanlarda, rafaltı aydınlatması ve ürünlerin iyi koşullarda sergilenmesini sağlayan mobilya ile bütünleşmiş aydınlatma sistemleri kullanılır. Tavan sistemine göre sıva altı veya sıva üstü ürünler tercih edilebilir. Mağaza mimarisine uygun olarak PVC gergi tavan aydınlatması da yapılabilir. Kozmetik reyonlarında renksel geriverim indeksi yüksek ürünlerin tercih edilmesi, ürün renklerinin doğru şekilde algılanmasını sağlar. Cilt bakımı ve makyaj denemelerinin yapıldığı mağazalarda bu alanlara özel aydınlatma ürünleri kullanılabilir. Özellikle ayna önü aydınlatmasına dikkat edilmelidir. Ayna önü aydınlatması, aynayı kullanan kişinin yüz bölgesinin homojen yayılmış ve gölge yaratmayacak şekilde aydınlatılması ilkesine dayanır. Bu bölgenin, aynanın her iki yanında düşeyde yer alan ışık kaynakları ile aydınlatılması önerilmektedir. Ayrıca ışık kaynaklarının, aynanın üstünde yatayda ya da aynanın tüm çevresinde kullanıldığı örnekler de mevcuttur.
Kişisel bakım ve kozmetik marketlerde, aydınlatma ürün etiketlerinin net olarak okunmasını sağlamalıdır. Ayrıca kozmetik reyonlarında renksel geriverim indeksi yüksek ışık kaynaklarının kullanılması, ürün seçimlerinde renklerin doğru algılanabilmesi sağlar.
MOBİLYA ve EV DEKORASYON MAĞAZALARI
Mobilya ve dekorasyon mağazalarında, alışveriş deneyimini farklı kılabilecek atmosferlerin yaratılması önemlidir. Doğru kurgulanmış aydınlatma sistemleri, mağaza içerisinde geçirilen süreyi uzatarak, satın alma faaliyetlerini destekler. Mobilya ve dekorasyon mağazalarının satış stratejileri, açılış yıl dönümü, indirim ve kampanya dönemlerinde daha etkin olmak üzere, kaliteli mobilya veya dekorasyon malzemesi almak isteyen müşterileri cezbetmek üzerine kurulur. Bu yüzden aydınlatma sistemi ile bütün olarak düşünülen mekan tasarımında, mağaza kalış sürelerini uzatan etkileyici atmosferlerin oluşturulması gereklidir. Büyük sergileme alanına sahip mağazalarda enerji verimli ve uzun ömürlü sistemlerin tesis edilmesi önemlidir. Raya monte edilebilen spotlar, mağaza sergileme düzeninde herhangi bir değişiklik olması durumunda esneklik sağlamaları ile avantajlıdırlar. Sergileme düzenine ve sergilenen ürün özelliğine göre bölgesel olarak farklı aydınlatma teknikleri kullanılabilir. Doğal beyaz ve soğuk renk sıcaklığına sahip ürünler, cam, krom ve yansıtıcı özellikteki malzemelerden oluşmuş, modern çizgilere sahip ev eşyalarının ve ofis mobilyalarının aydınlatılması için; sıcak ışık rengine sahip armatürler ise ahşap malzemeden oluşan ev eşyalarının aydınlatması için önerilmektedir. Günışığı almayan ve geniş yer kaplayan mağazalarda aydınlatma için harcanan enerji önemli hale gelir. Günün farklı zamanlarındaki yoğunluğa bağlı, bölgesel dimleme yoluyla enerji giderlerinin azaltılması mümkündür. Çatı pencerelerine sahip gün ışığı alan mağazalarda ise sabit ışık kontrolü ile lux seviyesi sabit tutularak, enerji tasarrufu sağlanabilir.
OTOGALERİ VE SHOWROOMLAR
Otogaleri ve showroomlarda doğru kurgulanmış aydınlatma sistemleri, uygun ışıkla araçları ön plana çıkartarak, satış faaliyetleri destekler. Aynı zamanda ziyaretçiler için görsel açıdan konforlu ortamlar yaratır. Otoshowroom ve galeriler; araç sergileme alanları, ofisler, bekleme alanları, atölyeler, park alanları gibi farklı fonksiyonları içeren kompleks yapılardır. Bu yapıların en ilgi çekici kısmı olan sergileme alanlarında, doğru kurgulanmış aydınlatma sistemleri, araçları önplana çıkartır. Bu sayede ziyaretçiler için keyifli deneyimler sağlayan konforlu ortamlar yaratılabilir. Araç yüzeylerinin yüksek yansıtma karakteri nedeniyle aydınlatma sisteminin; direk- endirek ışık dağılımı, genel-bölgelik aydınlatma oranı, renk sıcaklığı gibi farklı parametreleri önem kazanır. Işık yoğunluğunu belirli bölgelerde tutmak, ilgi çekici bir atmosfer yaratmasının yanında enerji tasarrufu sağlaması ile avantajlıdır. Asma tavan sistemleri veya geniş açıklıklı uzay-kafes sistemlerin yer aldığı showroom alanlarında aydınlatma ürün tipi, tavan yapısına uygun seçilmelidir. Genellikle çatı pencelerinden günışığı alan yüksek tavanlı hacimlerde, sarkıt ürünler tercih edilir. Farklı açılarda tercih edilen rayspotlar, esnek düzenlemelere imkan sağlaması ile ön plana çıkarılan sergileme adalarında kullanılabilir. Uygun bölümlerde PVC gergi tavan aydınlatması yapılarak, renk sıcaklığı veya renk değişimleri ile dinamik atmosferler yaratılabilir. Bazı showroomlarda, yeni araç sergileme, araç aksesuarları, boya seçim kontuarları gibi alanlarda kullanılan aydınlatma ürünleri farklılaştırılarak bu bölgeler özelleştirilir. Yüksek lümen değerine sahip uzun ömürlü LED sistemler, renksel geriverim değerlerinin yüksek olması ile showroom alanlarının aydınlatılması için idealdir.
GALERİ ALANLARINDA GÜNIŞIĞI VE YAPAY AYDINLATMA KONTROLÜ
Gün ışığı alan mekanlarda, aydınlatma kriterlerinden ödün vermeden, sensörler yardımı ile gün ışığından maksimum oranda faydalanmak ve yapay aydınlatma enerji tüketimini minumum seviyeye indirmek mümkündür. Bina yönetim sistemlerinde, sabit ışık kontrolü KNX veya DALI sensörler kullanılarak kolaylıkla uygulanabilir. Bina Yönetim Sistemleri Günışığı alan mekanlarda, doğal aydınlatmadan mümkün olduğunca faydalanarak, uzun vadede enerji maliyetleri düşürmek ve karbon salınımını minimize etmek mümkündür. Ayrıca aydınlatmanın, otomasyon sistemleri ile entegre edilmesi enerji giderlerini düşüreceği gibi farklı aydınlatma senaryolarının oluşturulmasına olanak sağlar. Geniş pencereli gün boyunca gün ışığı alan araç sergileme alanlarında, gün ışığı sensörleri yardımı ile aydınlık seviyesi sabit tutulabilir. Böylece normalde gece ortamına göre yapılan hesaplamalarla kurgulanan aydınlatma sistemi, gün ışığı ile beraber DALI sürücüler sayesinde dim edilerek veya tamamen kapatılarak yüksek oranda tasarruf sağlanır. Ayrıca otomasyon, aydınlatma sisteminin çalışma ömrünü de uzatır. Geniş hacimlerde birden çok sayıda sensör kullanılır. Taranan alanların üst üste binmemesine dikkat edilerek sensör yerleşiminin yapılmasına özen göstermek gerekir. Ayrıca yansıma yapan alanlara, radyasyon yayan kaynaklara yakın yerleşim yapılmamalıdır.
LED AYDINLATMAYA GEÇİŞ MAĞAZA VE MARKETLERDE LED DÖNÜŞÜMÜ
LED sistemlere yapılan yatırım, enerji tasarrufu sağlayacağı gibi, yıllık bakım ve işletim maliyetlerinin düşmesini de sağlar. Geleneksel ışık kaynakları ile tesis edilen aydınlatma sistemleri, fazla enerji tüketmelerinin yanısıra, yeterli görsel konfor koşullarını da sağlayamazlar. Bu armatürlerden çıkan lümen miktarı, ortam kirliliği, armatürleri oluşturan komponent ve malzemelerin eskimesine bağlı olarak düşüşe geçer. LED sistemlere yapılan yatırım, enerji tasarrufu sağlayacağı gibi, yıllık bakım ve işletim maliyetlerinin düşmesini de sağlar. Değişim düşünülen projelerde, lambaların değişimi, birebir armatür değişimi, yeni tasarım ve yeni uygulama, aydınlatma kontrol sistemleri entegre olan yeni uygulama olarak 4 farklı opsiyon sunulabilir. Bu opsiyonlarda sıra ile enerji tasarruf oranı yükselirken, ilk yatırım maliyeti artar. Lamba değişimi, ilk yatırım maliyeti en az olan ancak bakım ve işletim maliyetleri yüksek olan bir opsiyondur. Kompononentlerin de verimli çalışmadığı göz önünde bulundurulduğunda, uzun vadeli bir çözüm olarak avantajlı sayılmaz. Birebir armatür değişimi ise, sunduğu farklı güç tüketimi ve lümen çeşitlilği ile avantajlıdır. Ayrıca mevcut tavan sistemi kullanılabilir.
SÜPERMARKETLER
Süpermarketlerde, ışığın etkin kullanımı ile ürünlerin ön plana çıkarıldığı bir aydınlatma planlaması yapılmalıdır. Günün büyük kısmında kullanımı olan bu alanlarda aydınlatma sisteminin, toplam verimliliği ve enerji sarfiyatı önem kazanır. Yiyecek-içecek ve günlük hızlı tüketim mallarının satışının yapıldığı marketlerde, ürün çeşitliliği, ürün kalitesi ve servis hizmetlerinin yanısıra, müşteriler için çekici alışveriş atmosferlerinin yaratılması önemlidir. Raf aralarına denk gelecek şekilde raf yerleşimine paralel kurgulanan sistemler, ekonomik çözüm sunmalarının yanında, gelişmiş optik yapıları ile ışığın rafları düşey olarak aydınlatmasını sağlar. Böylece gereksiz alanlarda ışığın kaybolmadığı, ürünlerin ön plana çıktığı bir aydınlatma sistemi tesis edilebilir. Bu sistemlerde marketler, genel aydınlatma ile yapılan sistemlere göre daha az armatür ile aydınlatılabilmektedir. Raf başları, özel indirim standları gibi vurgu aydınlatmasına ihtiyaç duyulan alanlarda aydınlatma sistemi, rayspotlar ile desteklenebilir. Özellikle taze sebze-meyve, et ve şarküteri ürünleri, unlu mamüller, balık ve deniz mahsülleri gibi ürünlerin satışı için tavan sistemlerini farklılaştırarak bu alana özel bir aydınlatma sistemi tesis etmek genelikle tercih edilir. Ayrıca self-servis paketlenmiş ürünlerin yer aldığı soğuk raflar ve derin dondurucuların bulunduğu bölgeler de market yerleşimine göre özel olarak aydınlatılmaktadır. Büyük metrekareye sahip marketlerde armatür adeti artacağından aydınlatma için harcanan toplam enerji miktarı önem kazanır. Günün farklı zamanlarında yoğunluğa bağlı, bölgesel dimleme yoluyla enerji giderlerinin azaltılması mümkündür.
SÜPERMARKETLERDE GIDA AYDINLATMASI
Süpermarketlerin taze gıda reyonlarında, bu alanlara özel tasarlanmış aydınlatma sistemleri ile ürünleri daha uygun bir ışık altında sergilemek mümkündür. Led sistemler geleneksel sistemlere kıyasla UV ve IR ışınım içermedikleri için bu ürünlerin raf ömrünü uzatırlar. Müşterilerin market tercihlerinde önemli payı olan taze gıda reyonlarında, doğru bir aydınlatma ile ürünleri daha çekici hale getirmek mümkündür. Bu alanlarda ürünlerin tazeliğini uzun süre korumasının yanında, renklerin canlı gözükmesi müşterileri, her zaman kendine çeker. Çoğu müşteriye göre, “kalite” süpermarketin bu ürünlere verdiği önemle eş değerdedir. Sebze-meyve gibi taze ve işlenmemiş gıdalar UV(ultraviyole) ve IR(kızılötesi) ışınlarına son derece hassastır. UV ışınlar ürünlerin bozulmasına neden olurken, IR ışınlar taze ürünlerin daha geçkin ve kuru bir hal almasına yol açar. LED aydınlatma çözümleri bu iki ışın tipini de içermez ve taze ürünlerin raf ömrünü iki katına çıkarabilir. Bu da taze sebze-meyve satışında en belirgin ekonomik önlemdir. Ayrıca ışık kaynağının renk spektrumunu, gıda ürünlerinin farklı renk özelliklerine göre özelleştirerek ürünleri daha uygun bir ışık altında sergilemek mümkündür.
YAPI VE TEKNOLOJİ MARKETLERİ
Yapı ve teknoloji marketlerde aydınlatma sistemi, mekan organizasyonun basit ve anlaşılabilir yapısını desteklemelidir. Akıllı kontrol sistemleri ile entegre edilebilen led sistemler, enerji giderlerinin minimum seviyeye indirilmesini sağlar. Yapı marketler, geniş ürün yelpazesi, rekabetçi fiyat politikası ve servis hizmetleri ile hem son kullanıcıların hem de son kullanıcılara hizmet veren firma ve kişilerin bu alandaki ihtiyaçlarını cevap verebilir. Farklı ölçekteki işlenmiş ve yarı-işlenmiş yapı-inşaat malzemelerinden, ev-dekorasyon eşyalarına, bitki ve bahçe düzenlemesi malzemelerine kadar çeşitlilik gösteren ürün grubu, büyük metrekarelerde sergilenirler. Geniş bir ana koridor etrafında raflardan oluşan bölümlerin yer aldığı mekan organizasyonu, açık-anlaşılabilir olmalı ve aydınlatma sistemi bu yapıyı desteklemelidir. Ürün özelliğine göre yüksek, alçak raflara ve duvar ünitelerine sahip mağazada, hem genel aydınlatma, hem de raf arası aydınlatması yapabilen lineer sistemler tercih edilebilir. Teknoloji marketlerde tavan sistemine göre sıvaaltı veya sarkıt ürünler kullanılır. Alçak raflar, duvar üniteleri ve ada sergileme bankoların yer aldığı alanlarda, parlak boyalı yüzeylerde kamaşma yaratmayacak aydınlatma sistemlerinin tercih edilmesi idealdir. Bu mağazalarda, yüksek aydınlık düzeyi ve homojen yayılmış bir aydınlatma fiyatların ekonomik ve rekabetçi olduğunu, ışığın belirli bölgeler üzerinde yoğunlaştığı nispeten düşük aydınlık seviyeleri ise fiyatların yüksek olduğu izlenimi verir. Günışığı almayan ve geniş yer kaplayan mağazalarda aydınlatma için harcanan enerji önemlidir. Günün farklı zamanlarındaki yoğunluğa bağlı, bölgesel dimleme yoluyla enerji giderlerinin azaltılması mümkündür. Çatı pencerelerine sahip günışığı alan mağazalarda ise sabit ışık kontrolü ile lux seviyesi sabit tutularak, enerji tasarrufu sağlanabilir.
Gıda ve tekstil aydınlatması uygulamalarında, seçilen renk sıcaklığı ve CRI alternatifleri ürünleri daha etkili görünümde sunar, algıyı daha çok arttırır. Unlu mamüller için yapılan renk seçimi güçlü kahverengi tonlarını vurgulayarak ürünü daha çıtır gösterirken kırmızı etler için daha vurgulu etki oluşturur.
Perakende mağazacılıkta, enerji kullanımı açısından önemli paya sahip olan aydınlatma, müşteriyi çeken faktörlerden biri olarak değerlendirilmekte, bu yüzden aydınlatma seviyeleri ve dolayısıyla enerji tüketimi artmaktadır. Led aydınlatma sistemleri, yüksek lm/W değerlerine ulaşan armatür verimliği ile aydınlatma seviyeleri artsa da, enerji tüketiminin optimum seviyede kalmasını sağlar. Ayrıca akıllı kontrol sistemleri ile entegre edilebilen bu sistemler, dimleme ile aydınlatma için harcanan enerji giderlerinin optimumdan minumuma düşürülmesine yardımcı olur. Aynı zamanda senaryo yaratmada kullanılabilir.
Perakende mağaza ve marketler için kurgulanacak aydınlatma sistemlerinde, yüksek aydınlık seviyeleri ve esnek düzenlemeler önem kazanır. Bu alanlarda mağaza mimarisine uygun aydınlatma planlaması ile çekici alışveriş atmosferleri oluşturulurken, enerji giderlerinin minimum seviyeye çekilmesi idealdir. Aydınlatma, bir mağaza içerisindeki alışveriş deneyimini ilginç ve akılda kalıcı hale getiren etkili unsurlardan biridir. Mağaza içerisinde kullanıcıları yönlendirmeden, ürünleri uygun ışıkla ön plana çıkartmaya, mağaza kimliğini anlatmaya ve dolaylı olarak satışları arttırmaya kadar önemli görevleri yerine getirir. Mağaza mimarisinin tamamlayıcı parçası olan aydınlatma, mekan sınırlarını yeniden tanımlarken, müşterilerin mağaza içerisinde kalış sürelerini uzatabilir ve tüketim faaliyetini destekler. Mağazanın faaliyet gösterdiği sektöre ve yansıtmak istediği mesaja uygun yapılan aydınlatma tasarımı, ürünlerin satış için uygun bir arkaplanla birlikte sergilenmesini sağlar. Dolayısıyla marka imajını pekiştirir. Mağaza içerisinde bölgesel olarak farklı aydınlatma tekniklerini birarada kullanarak çekici alışveriş ortamları yaratılırken, maksimum aydınlatma kalitesini ve enerji tasarrufunu aynı oranda sağlamak önemlidir.
Yüksek aydınlık seviyelerinin ve esnek düzenlemelerin önem kazandığı mağazalarda, aydınlatma için harcanan enerji önemli hale gelir. Bu alanlarda, enerji verimli bir sistemin tesis edilmesi için, yüksek lümen çıkışına sahip, lm/W değeri yüksek olan ürünlerin tercih edilmesi gereklidir. Ayrıca akıllı kontrol sistemleri ile entegre edilebilen led sistemler, sadece senaryo yaratmada değil aynı zamanda dimleme ile enerji giderlerinin düşmesini sağlar. Kurulan sistemin ilk yatırım maliyeti, bakım–işletim giderleri ve geri dönüşüm süresi hesaplanmalıdır. Mağazalarda yapılan akıllı ölçümler ve kurulan enerji izleme sistemleri ile enerjinin kontrollü kullanımı sağlanabilir.
GİYİM MAĞAZALARI
Giyim mağazalarında başarılı bir atmosfer, ancak konsept, mimari tasarım ve aydınlatma çözümlerininin uyumlu birlikteliği ile sağlanabilir. Aydınlatma sisteminin istenen dramatik etkiyi vermesinin yanında, uzun ömürlü ve enerji verimli çözüm sağlaması önemlidir. Giyim mağazaları, konsept olarak ambiyansın ve marka kimliğinin ön plana çıkarıldığı alanlardır. Bir mağazada yer alan vitrin, giriş alanı, düşey ve yatay sergileme üniteleri, kasalar, deneme kabinleri gibi alanlar, farklı aydınlatma ihtiyaçlarına uygun olarak mimari detaylar ve mobilyalar ile bütünleşmiş aydınlatma sistemleri ile tanımlanırlar. Genel aydınlatmaya ek olarak gereksinim duyulan yerlerde aydınlığın dağılışı ile hacmin kullanımı arasında denge kurmak olanaklıdır. Mağazalarda dikkat çekmesi gereken alanlar ya da işlevsel açıdan ayrımların olduğu yerlerde insanları yönlendirmek amacıyla aydınlık düzeyi yüksek tutulabilir. Raya monte edilebilen spotlar, mağaza sergileme düzeninde herhangi bir değişiklik olması durumunda esneklik sağlamaları ile avantajlıdırlar. Mimari tasarıma göre, asma tavan sistemlerine uygun kanal içi veya sıvaaltı yönlendirilebilir spotlar da tercih edilebilir. Lux seviyelerinin yüksek olduğu bu alanlarda, aydınlatma için harcanan enerji önemli duruma gelir. lm/W değeri yüksek led sistemler, geleneksel sistemlere kıyasla lux seviyeleri yüksek olsa dahi aydınlatma için harcanan enerjinin optimum seviyede tutulmasını sağlar.
Giyim mağazalarında, ürünlerin renk ve dokularının net olarak algılanabilmesi için renksel geriverim indeksi yüksek ışık kaynaklarının kullanılması gereklidir. Renksel geriverim indeksi yüksek, tekstil ürünleri için zararlı olabilecek IR ve UV ışınlarını minimum düzeyde barındıran led sistemler bu alanlar için idealdir.
MAĞAZALARDA AKILLI SENARYO YÖNETİMİ ve SAHNE KONTROLÜ
Kullanıcı isteklerine veya mekan fonksiyonlarına bağlı olarak değiştirilen sahneler sayesinde bir mekan için farklı aydınlatma senaryoları oluşturulabilir. Çok sayıda cihazı kapsayabilen bu sahneler butonlara atanabilir veya zamanlamalarda kullanılabilir. Sistemde bulunan tüm uç noktalara merkezi olarak müdahale edilebilmesi sayesinde, kullanıcının istediği aydınlatma senaryosu, merkez panel üzerinden, zamana bağlı olarak ya da sahada bulunan aydınlatma anahtarları vasıtasıyla tek tuşla çağrılır. Bina Yönetim Sistemleri SENARYO YÖNETİMİ Mağazalarda akıllı kontrol sistemleri ile değişen sergileme düzenlerine, sezon indirimi, özel gün gibi durumlara veya yoğunluğa bağlı olarak günün farklı zamanları için uygun esnek aydınlatma düzenlemeleri yapılabilir. Son dönemde mağazalar, sadece ürünlerin önplana çıkartıldığı aydınlatma düzenleri yerine, ürünlerin uygun bir arkaplanla beraber sergilendiği esnek düzenlemeler içeren sistemleri tercih etmektedirler. Özellikle giyim mağazalarında aydınlatmanın mimari ile bütünleşen marka kimliğine uygun bir konsepte eşlik etmesi önem kazanır. Bu alanlarda mağaza ortamında istenen dramatik etki, dinamik ve renk değiştiren aydınlatma düzenleri ile pekiştirilebilir. Ayrıca yüksek aydınlık seviyelerinin olduğu sergileme alanlarında aydınlatma için harcanan enerjinin minimum seviyeye çekilmesi önemlidir. Aydınlatma kontrol sistemleri sadece senaryo yaratmada değil, günün farklı zamanlarında yoğunluğa bağlı olarak aydınlatmanın dim edilmesini veya kapatılmasını sağlar. Böylece led sistemler ile geleneksel sistemlere kıyasla optimum seviyeye gelen enerji sarfiyatı, kontrol sistemleri ile beraber minimum seviyeye iner. Aydınlatma kontrol sistemleri ile önceden programlanmış senaryolar, mekan içerisinde yer alan kontrol panelleri vasıtasıyla çağırılabilir.
KİŞİSEL BAKIM VE KOZMETİK MARKETLERİ
Kişisel bakım ve kozmetik marketleri için ürün detaylarının net olarak görülmesini sağlayan, homojen yayılmış keskin-sert gölge oluşturmayacak aydınlatma sistemleri idealdir. Duvar ünitelerinin geniş yer kapladığı bu alanlarda, rafaltı aydınlatması ve ürünlerin iyi koşullarda sergilenmesini sağlayan mobilya ile bütünleşmiş aydınlatma sistemleri kullanılır. Tavan sistemine göre sıva altı veya sıva üstü ürünler tercih edilebilir. Mağaza mimarisine uygun olarak PVC gergi tavan aydınlatması da yapılabilir. Kozmetik reyonlarında renksel geriverim indeksi yüksek ürünlerin tercih edilmesi, ürün renklerinin doğru şekilde algılanmasını sağlar. Cilt bakımı ve makyaj denemelerinin yapıldığı mağazalarda bu alanlara özel aydınlatma ürünleri kullanılabilir. Özellikle ayna önü aydınlatmasına dikkat edilmelidir. Ayna önü aydınlatması, aynayı kullanan kişinin yüz bölgesinin homojen yayılmış ve gölge yaratmayacak şekilde aydınlatılması ilkesine dayanır. Bu bölgenin, aynanın her iki yanında düşeyde yer alan ışık kaynakları ile aydınlatılması önerilmektedir. Ayrıca ışık kaynaklarının, aynanın üstünde yatayda ya da aynanın tüm çevresinde kullanıldığı örnekler de mevcuttur.
Kişisel bakım ve kozmetik marketlerde, aydınlatma ürün etiketlerinin net olarak okunmasını sağlamalıdır. Ayrıca kozmetik reyonlarında renksel geriverim indeksi yüksek ışık kaynaklarının kullanılması, ürün seçimlerinde renklerin doğru algılanabilmesi sağlar.
MOBİLYA ve EV DEKORASYON MAĞAZALARI
Mobilya ve dekorasyon mağazalarında, alışveriş deneyimini farklı kılabilecek atmosferlerin yaratılması önemlidir. Doğru kurgulanmış aydınlatma sistemleri, mağaza içerisinde geçirilen süreyi uzatarak, satın alma faaliyetlerini destekler. Mobilya ve dekorasyon mağazalarının satış stratejileri, açılış yıl dönümü, indirim ve kampanya dönemlerinde daha etkin olmak üzere, kaliteli mobilya veya dekorasyon malzemesi almak isteyen müşterileri cezbetmek üzerine kurulur. Bu yüzden aydınlatma sistemi ile bütün olarak düşünülen mekan tasarımında, mağaza kalış sürelerini uzatan etkileyici atmosferlerin oluşturulması gereklidir. Büyük sergileme alanına sahip mağazalarda enerji verimli ve uzun ömürlü sistemlerin tesis edilmesi önemlidir. Raya monte edilebilen spotlar, mağaza sergileme düzeninde herhangi bir değişiklik olması durumunda esneklik sağlamaları ile avantajlıdırlar. Sergileme düzenine ve sergilenen ürün özelliğine göre bölgesel olarak farklı aydınlatma teknikleri kullanılabilir. Doğal beyaz ve soğuk renk sıcaklığına sahip ürünler, cam, krom ve yansıtıcı özellikteki malzemelerden oluşmuş, modern çizgilere sahip ev eşyalarının ve ofis mobilyalarının aydınlatılması için; sıcak ışık rengine sahip armatürler ise ahşap malzemeden oluşan ev eşyalarının aydınlatması için önerilmektedir. Günışığı almayan ve geniş yer kaplayan mağazalarda aydınlatma için harcanan enerji önemli hale gelir. Günün farklı zamanlarındaki yoğunluğa bağlı, bölgesel dimleme yoluyla enerji giderlerinin azaltılması mümkündür. Çatı pencerelerine sahip gün ışığı alan mağazalarda ise sabit ışık kontrolü ile lux seviyesi sabit tutularak, enerji tasarrufu sağlanabilir.
OTOGALERİ VE SHOWROOMLAR
Otogaleri ve showroomlarda doğru kurgulanmış aydınlatma sistemleri, uygun ışıkla araçları ön plana çıkartarak, satış faaliyetleri destekler. Aynı zamanda ziyaretçiler için görsel açıdan konforlu ortamlar yaratır. Otoshowroom ve galeriler; araç sergileme alanları, ofisler, bekleme alanları, atölyeler, park alanları gibi farklı fonksiyonları içeren kompleks yapılardır. Bu yapıların en ilgi çekici kısmı olan sergileme alanlarında, doğru kurgulanmış aydınlatma sistemleri, araçları önplana çıkartır. Bu sayede ziyaretçiler için keyifli deneyimler sağlayan konforlu ortamlar yaratılabilir. Araç yüzeylerinin yüksek yansıtma karakteri nedeniyle aydınlatma sisteminin; direk- endirek ışık dağılımı, genel-bölgelik aydınlatma oranı, renk sıcaklığı gibi farklı parametreleri önem kazanır. Işık yoğunluğunu belirli bölgelerde tutmak, ilgi çekici bir atmosfer yaratmasının yanında enerji tasarrufu sağlaması ile avantajlıdır. Asma tavan sistemleri veya geniş açıklıklı uzay-kafes sistemlerin yer aldığı showroom alanlarında aydınlatma ürün tipi, tavan yapısına uygun seçilmelidir. Genellikle çatı pencelerinden günışığı alan yüksek tavanlı hacimlerde, sarkıt ürünler tercih edilir. Farklı açılarda tercih edilen rayspotlar, esnek düzenlemelere imkan sağlaması ile ön plana çıkarılan sergileme adalarında kullanılabilir. Uygun bölümlerde PVC gergi tavan aydınlatması yapılarak, renk sıcaklığı veya renk değişimleri ile dinamik atmosferler yaratılabilir. Bazı showroomlarda, yeni araç sergileme, araç aksesuarları, boya seçim kontuarları gibi alanlarda kullanılan aydınlatma ürünleri farklılaştırılarak bu bölgeler özelleştirilir. Yüksek lümen değerine sahip uzun ömürlü LED sistemler, renksel geriverim değerlerinin yüksek olması ile showroom alanlarının aydınlatılması için idealdir.
GALERİ ALANLARINDA GÜNIŞIĞI VE YAPAY AYDINLATMA KONTROLÜ
Gün ışığı alan mekanlarda, aydınlatma kriterlerinden ödün vermeden, sensörler yardımı ile gün ışığından maksimum oranda faydalanmak ve yapay aydınlatma enerji tüketimini minumum seviyeye indirmek mümkündür. Bina yönetim sistemlerinde, sabit ışık kontrolü KNX veya DALI sensörler kullanılarak kolaylıkla uygulanabilir. Bina Yönetim Sistemleri Günışığı alan mekanlarda, doğal aydınlatmadan mümkün olduğunca faydalanarak, uzun vadede enerji maliyetleri düşürmek ve karbon salınımını minimize etmek mümkündür. Ayrıca aydınlatmanın, otomasyon sistemleri ile entegre edilmesi enerji giderlerini düşüreceği gibi farklı aydınlatma senaryolarının oluşturulmasına olanak sağlar. Geniş pencereli gün boyunca gün ışığı alan araç sergileme alanlarında, gün ışığı sensörleri yardımı ile aydınlık seviyesi sabit tutulabilir. Böylece normalde gece ortamına göre yapılan hesaplamalarla kurgulanan aydınlatma sistemi, gün ışığı ile beraber DALI sürücüler sayesinde dim edilerek veya tamamen kapatılarak yüksek oranda tasarruf sağlanır. Ayrıca otomasyon, aydınlatma sisteminin çalışma ömrünü de uzatır. Geniş hacimlerde birden çok sayıda sensör kullanılır. Taranan alanların üst üste binmemesine dikkat edilerek sensör yerleşiminin yapılmasına özen göstermek gerekir. Ayrıca yansıma yapan alanlara, radyasyon yayan kaynaklara yakın yerleşim yapılmamalıdır.
LED AYDINLATMAYA GEÇİŞ MAĞAZA VE MARKETLERDE LED DÖNÜŞÜMÜ
LED sistemlere yapılan yatırım, enerji tasarrufu sağlayacağı gibi, yıllık bakım ve işletim maliyetlerinin düşmesini de sağlar. Geleneksel ışık kaynakları ile tesis edilen aydınlatma sistemleri, fazla enerji tüketmelerinin yanısıra, yeterli görsel konfor koşullarını da sağlayamazlar. Bu armatürlerden çıkan lümen miktarı, ortam kirliliği, armatürleri oluşturan komponent ve malzemelerin eskimesine bağlı olarak düşüşe geçer. LED sistemlere yapılan yatırım, enerji tasarrufu sağlayacağı gibi, yıllık bakım ve işletim maliyetlerinin düşmesini de sağlar. Değişim düşünülen projelerde, lambaların değişimi, birebir armatür değişimi, yeni tasarım ve yeni uygulama, aydınlatma kontrol sistemleri entegre olan yeni uygulama olarak 4 farklı opsiyon sunulabilir. Bu opsiyonlarda sıra ile enerji tasarruf oranı yükselirken, ilk yatırım maliyeti artar. Lamba değişimi, ilk yatırım maliyeti en az olan ancak bakım ve işletim maliyetleri yüksek olan bir opsiyondur. Kompononentlerin de verimli çalışmadığı göz önünde bulundurulduğunda, uzun vadeli bir çözüm olarak avantajlı sayılmaz. Birebir armatür değişimi ise, sunduğu farklı güç tüketimi ve lümen çeşitlilği ile avantajlıdır. Ayrıca mevcut tavan sistemi kullanılabilir.
SÜPERMARKETLER
Süpermarketlerde, ışığın etkin kullanımı ile ürünlerin ön plana çıkarıldığı bir aydınlatma planlaması yapılmalıdır. Günün büyük kısmında kullanımı olan bu alanlarda aydınlatma sisteminin, toplam verimliliği ve enerji sarfiyatı önem kazanır. Yiyecek-içecek ve günlük hızlı tüketim mallarının satışının yapıldığı marketlerde, ürün çeşitliliği, ürün kalitesi ve servis hizmetlerinin yanısıra, müşteriler için çekici alışveriş atmosferlerinin yaratılması önemlidir. Raf aralarına denk gelecek şekilde raf yerleşimine paralel kurgulanan sistemler, ekonomik çözüm sunmalarının yanında, gelişmiş optik yapıları ile ışığın rafları düşey olarak aydınlatmasını sağlar. Böylece gereksiz alanlarda ışığın kaybolmadığı, ürünlerin ön plana çıktığı bir aydınlatma sistemi tesis edilebilir. Bu sistemlerde marketler, genel aydınlatma ile yapılan sistemlere göre daha az armatür ile aydınlatılabilmektedir. Raf başları, özel indirim standları gibi vurgu aydınlatmasına ihtiyaç duyulan alanlarda aydınlatma sistemi, rayspotlar ile desteklenebilir. Özellikle taze sebze-meyve, et ve şarküteri ürünleri, unlu mamüller, balık ve deniz mahsülleri gibi ürünlerin satışı için tavan sistemlerini farklılaştırarak bu alana özel bir aydınlatma sistemi tesis etmek genelikle tercih edilir. Ayrıca self-servis paketlenmiş ürünlerin yer aldığı soğuk raflar ve derin dondurucuların bulunduğu bölgeler de market yerleşimine göre özel olarak aydınlatılmaktadır. Büyük metrekareye sahip marketlerde armatür adeti artacağından aydınlatma için harcanan toplam enerji miktarı önem kazanır. Günün farklı zamanlarında yoğunluğa bağlı, bölgesel dimleme yoluyla enerji giderlerinin azaltılması mümkündür.
SÜPERMARKETLERDE GIDA AYDINLATMASI
Süpermarketlerin taze gıda reyonlarında, bu alanlara özel tasarlanmış aydınlatma sistemleri ile ürünleri daha uygun bir ışık altında sergilemek mümkündür. Led sistemler geleneksel sistemlere kıyasla UV ve IR ışınım içermedikleri için bu ürünlerin raf ömrünü uzatırlar. Müşterilerin market tercihlerinde önemli payı olan taze gıda reyonlarında, doğru bir aydınlatma ile ürünleri daha çekici hale getirmek mümkündür. Bu alanlarda ürünlerin tazeliğini uzun süre korumasının yanında, renklerin canlı gözükmesi müşterileri, her zaman kendine çeker. Çoğu müşteriye göre, “kalite” süpermarketin bu ürünlere verdiği önemle eş değerdedir. Sebze-meyve gibi taze ve işlenmemiş gıdalar UV(ultraviyole) ve IR(kızılötesi) ışınlarına son derece hassastır. UV ışınlar ürünlerin bozulmasına neden olurken, IR ışınlar taze ürünlerin daha geçkin ve kuru bir hal almasına yol açar. LED aydınlatma çözümleri bu iki ışın tipini de içermez ve taze ürünlerin raf ömrünü iki katına çıkarabilir. Bu da taze sebze-meyve satışında en belirgin ekonomik önlemdir. Ayrıca ışık kaynağının renk spektrumunu, gıda ürünlerinin farklı renk özelliklerine göre özelleştirerek ürünleri daha uygun bir ışık altında sergilemek mümkündür.
YAPI VE TEKNOLOJİ MARKETLERİ
Yapı ve teknoloji marketlerde aydınlatma sistemi, mekan organizasyonun basit ve anlaşılabilir yapısını desteklemelidir. Akıllı kontrol sistemleri ile entegre edilebilen led sistemler, enerji giderlerinin minimum seviyeye indirilmesini sağlar. Yapı marketler, geniş ürün yelpazesi, rekabetçi fiyat politikası ve servis hizmetleri ile hem son kullanıcıların hem de son kullanıcılara hizmet veren firma ve kişilerin bu alandaki ihtiyaçlarını cevap verebilir. Farklı ölçekteki işlenmiş ve yarı-işlenmiş yapı-inşaat malzemelerinden, ev-dekorasyon eşyalarına, bitki ve bahçe düzenlemesi malzemelerine kadar çeşitlilik gösteren ürün grubu, büyük metrekarelerde sergilenirler. Geniş bir ana koridor etrafında raflardan oluşan bölümlerin yer aldığı mekan organizasyonu, açık-anlaşılabilir olmalı ve aydınlatma sistemi bu yapıyı desteklemelidir. Ürün özelliğine göre yüksek, alçak raflara ve duvar ünitelerine sahip mağazada, hem genel aydınlatma, hem de raf arası aydınlatması yapabilen lineer sistemler tercih edilebilir. Teknoloji marketlerde tavan sistemine göre sıvaaltı veya sarkıt ürünler kullanılır. Alçak raflar, duvar üniteleri ve ada sergileme bankoların yer aldığı alanlarda, parlak boyalı yüzeylerde kamaşma yaratmayacak aydınlatma sistemlerinin tercih edilmesi idealdir. Bu mağazalarda, yüksek aydınlık düzeyi ve homojen yayılmış bir aydınlatma fiyatların ekonomik ve rekabetçi olduğunu, ışığın belirli bölgeler üzerinde yoğunlaştığı nispeten düşük aydınlık seviyeleri ise fiyatların yüksek olduğu izlenimi verir. Günışığı almayan ve geniş yer kaplayan mağazalarda aydınlatma için harcanan enerji önemlidir. Günün farklı zamanlarındaki yoğunluğa bağlı, bölgesel dimleme yoluyla enerji giderlerinin azaltılması mümkündür. Çatı pencerelerine sahip günışığı alan mağazalarda ise sabit ışık kontrolü ile lux seviyesi sabit tutularak, enerji tasarrufu sağlanabilir.
Gıda ve tekstil aydınlatması uygulamalarında, seçilen renk sıcaklığı ve CRI alternatifleri ürünleri daha etkili görünümde sunar, algıyı daha çok arttırır. Unlu mamüller için yapılan renk seçimi güçlü kahverengi tonlarını vurgulayarak ürünü daha çıtır gösterirken kırmızı etler için daha vurgulu etki oluşturur.
